- سوره فرقان
تعبیر خواب سوره فرقان
ابن سیرین می گوید: اگر ببینی سورۀ فرقان را می خوانی، در بین مردم حق را از باطل جدا می کنی.
کرمانی می گوید: با مردم منصف و عادل خواهی بود و عدالت گستر می شوی.
امام صادق (ع) می فرمایند: از باطل به حق گرایش پیدا می کنی.
هدف از نزول سوره فرقان
این سوره به حکم آنکه از سوره های مکی است بیشترین تکیه اش بر مسائل مربوط به مبداء و معاد، و بیان نبوت پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم، و مبارزه با شرک و مشرکان و انذار از عواقب شوم کفر و بت پرستی و گناه است.
این سوره در حقیقت از سه بخش تشکیل می شود:
بخش اول که آغاز این سوره را تشکیل می دهد منطق مشرکان را شدیدا در هم می کوبد، و بهانه جویی های آنها را مطرح کرده و پاسخ می گوید، و آنها را از عذاب خدا و حساب قیامت و مجازات های دردناک دوزخ بیم می دهد، و به دنبال آن قسمتهایی از سرگذشت اقوام پیشین را که بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران گرفتار سخت ترین بلاها و کیفرها شدند، به عنوان درس عبرت، برای این مشرکان لجوج و حق ستیز بازگو می کند.
در بخش دوم برای تکمیل این بحث قسمتی از دلایل توحید و نشانه های عظمت خدا را در جهان آفرینش، از روشنایی آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاریکی شب، و وزش بادها، و نزول باران، و زنده شدن زمینه ای مرده، و آفرینش آسمانها و زمینها در شش دوران و آفرینش خورشید و ماه و سیر منظم آنها در بروج آسمانی و مانند آن سخن می گوید. در حقیقت بخش اول مفهوم (لا اله) را مشخص می کند و بخش دوم (الا الله) را.
بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبی از صفات مؤمنان راستین (عباد الرحمان) و بندگان خالص خداست که در مقایسه با کفار متعصب و بهانه گیر و آلوده ای که در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه کاملا مشخص می شود و چنانکه خواهیم دید این صفات مجموعه ای است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهی کافی، و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعی. و نام این سوره از آیه اول آن گرفته شده که از قرآن تعبیر به فرقان (جدا کننده حق از باطل) می کند.
سوره فرقان بیست و پنجمین سوره و از سوره های مکی قرآن است که در جزء هجدهم و نوزدهم قرآن جای گرفته است. فرقان یعنی جداکننده حق از باطل. این سوره بر مباحث توحید، معاد، نبوت و مبارزه با بت پرستی تأکید می کند و در آیات پایانی آن، ویژگی های مؤمنان راستین آمده است.
آیات ابتدایی سوره فرقان
بسم اللّه الرّحمٰن الرّحیم تبارک الّذی نزّل الفرقان علىٰ عبده لیکون للعالمین نذیرًا ﴿١﴾
به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی
همیشه سودمند و با برکت است آنکه فرقان را [که قرآن جدا کننده حق از باطل است] به تدریج بر بنده اش نازل کرد، تا برای جهانیان بیم دهنده باشد. (۱)
الّذی له ملک السّماوات والأرض ولم یتّخذ ولدًا ولم یکن له شریکٌ فی الملک وخلق کلّ شیءٍ فقدّره تقدیرًا ﴿٢﴾
همان که فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطره اوست و فرزندی برای خود نگرفته است و در فرمانروایی شریکی ندارد و هر چیزی را آفریده و آن را به اندازه قرار داده، اندازه ای درست و دقیق. (۲)
واتّخذوا من دونه آلههً لا یخلقون شیئًا وهم یخلقون ولا یملکون لأنفسهم ضرًّا ولا نفعًا ولا یملکون موتًا ولا حیاهً ولا نشورًا ﴿٣﴾
و [مشرکان] به جای او معبودانی اختیار کرده اند که چیزی را نمی آفرینند و خود آفریده می شوند، و برای خودشان مالک زیان و سودی نیستند، و قدرت و تسلطی بر مرگ و حیات و برانگیختن پس از مرگ ندارند، (۳)
ابن سیرین می گوید: اگر ببینی سورۀ فرقان را می خوانی، در بین مردم حق را از باطل جدا می کنی.
کرمانی می گوید: با مردم منصف و عادل خواهی بود و عدالت گستر می شوی.
امام صادق (ع) می فرمایند: از باطل به حق گرایش پیدا می کنی.
هدف از نزول سوره فرقان
این سوره به حکم آنکه از سوره های مکی است بیشترین تکیه اش بر مسائل مربوط به مبداء و معاد، و بیان نبوت پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلّم، و مبارزه با شرک و مشرکان و انذار از عواقب شوم کفر و بت پرستی و گناه است.
این سوره در حقیقت از سه بخش تشکیل می شود:
بخش اول که آغاز این سوره را تشکیل می دهد منطق مشرکان را شدیدا در هم می کوبد، و بهانه جویی های آنها را مطرح کرده و پاسخ می گوید، و آنها را از عذاب خدا و حساب قیامت و مجازات های دردناک دوزخ بیم می دهد، و به دنبال آن قسمتهایی از سرگذشت اقوام پیشین را که بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران گرفتار سخت ترین بلاها و کیفرها شدند، به عنوان درس عبرت، برای این مشرکان لجوج و حق ستیز بازگو می کند.
در بخش دوم برای تکمیل این بحث قسمتی از دلایل توحید و نشانه های عظمت خدا را در جهان آفرینش، از روشنایی آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاریکی شب، و وزش بادها، و نزول باران، و زنده شدن زمینه ای مرده، و آفرینش آسمانها و زمینها در شش دوران و آفرینش خورشید و ماه و سیر منظم آنها در بروج آسمانی و مانند آن سخن می گوید. در حقیقت بخش اول مفهوم (لا اله) را مشخص می کند و بخش دوم (الا الله) را.
بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبی از صفات مؤمنان راستین (عباد الرحمان) و بندگان خالص خداست که در مقایسه با کفار متعصب و بهانه گیر و آلوده ای که در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه کاملا مشخص می شود و چنانکه خواهیم دید این صفات مجموعه ای است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهی کافی، و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعی. و نام این سوره از آیه اول آن گرفته شده که از قرآن تعبیر به فرقان (جدا کننده حق از باطل) می کند.
سوره فرقان بیست و پنجمین سوره و از سوره های مکی قرآن است که در جزء هجدهم و نوزدهم قرآن جای گرفته است. فرقان یعنی جداکننده حق از باطل. این سوره بر مباحث توحید، معاد، نبوت و مبارزه با بت پرستی تأکید می کند و در آیات پایانی آن، ویژگی های مؤمنان راستین آمده است.
آیات ابتدایی سوره فرقان
بسم اللّه الرّحمٰن الرّحیم تبارک الّذی نزّل الفرقان علىٰ عبده لیکون للعالمین نذیرًا ﴿١﴾
به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی
همیشه سودمند و با برکت است آنکه فرقان را [که قرآن جدا کننده حق از باطل است] به تدریج بر بنده اش نازل کرد، تا برای جهانیان بیم دهنده باشد. (۱)
الّذی له ملک السّماوات والأرض ولم یتّخذ ولدًا ولم یکن له شریکٌ فی الملک وخلق کلّ شیءٍ فقدّره تقدیرًا ﴿٢﴾
همان که فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطره اوست و فرزندی برای خود نگرفته است و در فرمانروایی شریکی ندارد و هر چیزی را آفریده و آن را به اندازه قرار داده، اندازه ای درست و دقیق. (۲)
واتّخذوا من دونه آلههً لا یخلقون شیئًا وهم یخلقون ولا یملکون لأنفسهم ضرًّا ولا نفعًا ولا یملکون موتًا ولا حیاهً ولا نشورًا ﴿٣﴾
و [مشرکان] به جای او معبودانی اختیار کرده اند که چیزی را نمی آفرینند و خود آفریده می شوند، و برای خودشان مالک زیان و سودی نیستند، و قدرت و تسلطی بر مرگ و حیات و برانگیختن پس از مرگ ندارند، (۳)